Schrijftips personages schrijven!

Geplaatst op 25 februari 2024

Breng je personages tot leven!

Schrijfster Camilla Lackberg zei het al: ‘Het verhaal moet goed zijn, maar de personages maken het.’ En dat is waar. Van een goed personage ga je houden, ergeren, verwonderen en wil je meer weten. In een goed personage zitten ook tegenstrijdigheden, het zijn net mensen! Carry van Homeland is bipolair en daardoor briljant maar een echte huismoeder is ze niet. En je kunt het bijna niet begrijpen als Alicia Florrick in The Good Wife haar echtgenoot zijn avontuurtjes vergeeft: hoe dan? Naar mate het verhaal zich ontvouwt blijkt Alicia een briljante advocate te zijn maar doodsbang is om verlaten te worden en haar gezin op te breken. Dat brengt conflicten met zich mee en als lezen probeer je je in te beelden hoe dat is. Lezen is namelijk je geest verruimen door over andere levens na te denken en hoe kan dat beter dan een meeslepend personage te bedenken?

Workshop kinderboeken schrijven

Als jij dus een boek gaat schrijven is het erg belangrijk om het personage eerst helemaal uit te schrijven voordat je er mee aan de slag gaat.

Jouw hoofdpersoon heeft kwaliteiten die hem uniek maken. Als hij zijn kwaliteiten teveel inzet, schieten deze door in zijn valkuil. Dan ontstaat er dynamiek in je verhaal.

Met dit kwadrant kun je een personage al goed uitdenken:

– Het optimistische meisje dat overal kansen ziet en geen gevaar, belandt door haar naïviteit in een gevaarlijke situatie.
– De gevoelige man met inlevingsvermogen verandert in een emotionele klager. Hij wil graag aandacht maar zijn vrienden gaan hem steeds meer negeren.
– De daadkrachtige manager wordt drammerig, omdat ze altijd haar zin wil doordrijven. Totdat iemand er genoeg van krijgt en besluit om haar aan te pakken en te val laten komen.

De uitdaging is het tegenovergestelde van de valkuil. Jouw hoofdpersoon gaat niet opeens het tegenovergestelde doen. Dat is te spannend. De gebeurtenissen in jouw verhaal leren hem deze wijze les.
– Het optimistische meisje leert alerter te zijn op signalen dat er iets niet klopt.
– De gevoelige man leert relativeren en duidelijk zijn.
– De daadkrachtige manager leert dat ze met tact en geduld sneller haar doel bereikt.

Allergieën zijn eigenschappen waar je hoofdpersoon zich ontzettend aan irriteert, omdat ze het tegenovergestelde zijn van zijn kwaliteiten en de doorgeschoten variant van zijn uitdagingen. Confrontaties met allergieën helpen je hoofdpersoon in zijn ontwikkeling en zijn ook een ideale ingang voor een spetterend dialoog met bijvoorbeeld:

– De pessimistische vriend van het meisje.
– De brutale pizzabezorger die zich niet druk maakt.
– De passieve collega van de manager.

Een personage bedenken en uitwerken in een roman of thriller, is een vak. Je leert het door de kunst af te kijken van bekende schrijvers, films en series maar vooral door veel te oefenen.

Workshop Pyramide Schrijven

Om te beginnen: Stel jezelf eerst de volgende vragen en schrijf echt uit:

1. Achtergrondverhaal

Naast een naam, leeftijd en geslacht heeft je personage een achtergrondverhaal nodig. Tenzij je karakter een baby is, heeft hij al heel wat jaren rondgelopen op deze planeet (of een andere?). Wat heeft je personage meegemaakt? Welke gebeurtenissen hebben zijn karakter beïnvloed, welke herinneringen draagt hij met zich mee?

2. Diepere karaktereigenschappen

Het is niet moeilijk om simpele karaktereigenschappen te bedenken. ‘Gevoel voor humor’, ‘houdt van eten’ en ‘leest graag’ zijn prima eigenschappen, maar probeer dieper te gaan. Heeft hij een bepaalde tic? Wat voor soort grappen maakt hij? Welke boeken leest hij, wat is zijn lievelingseten en waarom?

3. Het huis van je personage

Een huis zegt heel veel over iemands persoonlijkheid. Waar woont hij, hoe heeft hij zijn woonkamer ingedeeld, welke stijl meubels staan er en hoe ziet zijn behang eruit? Wat voor tijdschrift ligt er op het toilet? Je hoeft natuurlijk niet alle details in je verhaal te verwerken, maar het bedenken ervan helpt om je personage goed te leren kennen.

4. Negatieve eigenschappen

Wat zijn de negatieve eigenschappen van je personage? Niemand is perfect, ook fictieve personen niet. Misschien is je personage snel jaloers, een beetje opvliegend, heeft hij faalangst, haat hij dieren of is hij egoïstisch. Negatieve eigenschappen geven je personage reliëf en maken het geloofwaardiger.

5. Grootste angst

Wat is de grootste angst van jouw personage? Is hij bang voor spinnen, geesten, ontslag, de dood, ziekte, broccoli, eenzaamheid? Bedenk hoe groot de rol van angst is in het leven van je personage en of dit misschien invloed kan hebben op je verhaal.

6. De dromen

Als tegenhanger van angst: wat zijn de dromen van je personage? Waar wordt hij gelukkig van, wat hoopt hij te bereiken in zijn leven? Een personage dat ooit Mount Everest wil beklimmen staat heel anders in het leven dan een personage dat ooit een eigen boerderij wil runnen.

7. Invloed

Welke personen hebben het meeste invloed op je personage? Zijn moeder, zijn vriendin, zijn kinderen, zijn hond, zijn overleden overgrootoma, zijn baas? En waarom?

8. Sociale interacties

Hoe gaat je personage om met mensen in zijn omgeving? Is hij heel open naar iedereen, een beetje teruggetrokken, maakt hij vaak sarcastische opmerkingen, is hij graag in de buurt van mensen? Oftewel: hoe zien zijn sociale interacties er doorgaans uit?

Vijf gouden tips:

1 – Creëer conflict

Karakter onthullen doe je in de eerste plaats door gebeurtenissen en dialogen op de spits te drijven. Hoe meer conflict je creëert, hoe meer je personages de randjes van hun persoonlijkheid (hun meest onhebbelijke en emotionele trekjes) moeten laten zien.

2 – Schets het karakter van je personage met hun gedachtenkronkels

Niet alleen de handelingen van je personages onthullen hun karakter, minstens zo belangrijk is hun manier van denken.

3 – Vertel niet, maar tóón het karakter van je personage

Coetzee had ook kunnen schrijven: Lurie was een gescheiden man en de vaste klant van een prostituee op Green Point, die elke middag om twee uur in de deuropening van haar huis op hem stond te wachten.

Maar de kunst van overtuigende personages creëren, is: niet te veel vertellen. Je kunt het karakter van je hoofdpersonen beter laten zien met acties. Lezers willen zelf kennismaken met je hoofdpersoon, zelf een oordeel vellen, net als in het echte leven.

4 – Maak iemand levensecht

Geef elk karakter iets begrijpelijks – zelfs als het een psychopaat of boeman is

Stephan King schrijft hierover:

Als ik, al is het maar kort, jou door de ogen van Annie Wilkes naar de wereld kan laten kijken – als ik je haar waanzin kan laten begrijpen – kan ik haar misschien tot iemand maken met wie je meevoelt, of met wie je je zelfs kunt identificeren. Het resultaat? Ze is angstaanjagender dan ooit, want ze is levensecht.

5 – Zet je lezer op het verkeerde been

Ahhh deze is best moeilijk want onvoorspelbaar! Het belangrijkste ingrediënt voor een onvergetelijk personage ligt in het verlengde van het vorige punt.

Jezelf kunnen verplaatsen in de persoon over wie je leest, is fijn. Maar personages krijgen pas echt kleur als je dénkt dat je ze begrijpt en doorgrondt, maar als later toch blijkt dat je het verkeerd hebt gezien. Niets doet zo veel voor een verhaal als een personage dat in de loop van het verhaal opeens een verrassende kant van zichzelf laat zien. Vooral als je een dubbele bodem creeert: dus daarom deed hij dit of dat!

workshop thriller schrijven