De schrijftips van bestsellerschrijfster Carry Slee!
Geplaatst op 30 mei 2019
Carry Slee (69) is een van de succesvolste jeugdboekenschrijvers van ons land. In Durf te schrijven! helpt ze de ruim een miljoen Nederlanders op weg die ook schrijfambities hebben.
Tijdens een overvolle zaterdagmiddag bij de redactie van het Algemeen Dagblad mogen we Carry Slee interviewen over haar nieuwe boek Durf te schrijven. Speciaal voor iedere aspirant schrijver bundelt zij al haar tips hoe je een goed verhaal neerpent. Carry is zelf een gedisciplineerde schrijfster en werkt iedere dag aan haar boek. ‘Vaak vind ik dat ik een briljant hoofdstuk heb geschreven totdat Elles (van den Berg) thuiskomt, het leest en me vraagt: waar gaat het eigenlijk over? Dan zakt me moed me in de schoenen en ben ik eerst boos maar kruip dan toch maar weer achter de schrijftafel.’ Want van wat we weggooien leren we het meest.’ Lees dit interview met de meest inspirerende schrijfster van Nederland: Carry Slee.
Wat vind je nu eigenlijk zo lekker aan schrijven?
“Voor mij is het alles. Ik vind schrijven heel fijn en verlies mezelf heel vaak in een verhaal. Ik ben echt een verhalenverteller, dat moet je wel in je hebben zitten. Het verzinnen is het leukste wat er is. Het heeft ook een andere kant, want je moet je helemaal openstellen en daarmee maak je jezelf kwetsbaar. Maar dat vind ik juist wel mooi. Ik voel me dan echt verbonden met mezelf en met het leven. Het kan helend werken. Als ik schrijf, hier achter het huis in het tuinhuisje, wil ik ook echt niet gestoord worden. Ik zit zelfs met oordoppen in. Dat doe ik mijn hele schrijfcarrière al. Dan ben ik helemaal afgesloten en kan ik naar binnen toe.”
Ik las in je boek met schrijftips dat je het nu meer als werk ziet en dat je het ook goed af kunt sluiten. Ik weet van andere schrijvers dat ze zolang ze met een boek bezig zijn, het verhaal ze beheerst: hoe doe jij dat? “Ik kan het tegenwoordig makkelijker loslaten. Hier is het werk en daar is de rest. Het is wel iets wat ik heb moeten leren. Als ik vroeger moest ophouden, terwijl ik nog niet uit een bepaalde scene was gekomen, dan wilde ik niet van mijn schrijftafel weg voordat ik wist hoe het verder moest. Maar dat gaat natuurlijk niet als je een gezin hebt. ’s Avonds zat ik dan bij de televisie stiekem verder te schrijven. Dan zei Elles: ‘Je zit gewoon te schrijven he?’ Of ’s nachts. Dan bleef ik de hele nacht op tot ik eruit was. Ik kon niet eerder rusten totdat ik wist hoe het verder moest. Dat is namelijk heel eng. Dan durfde ik mijn werkkamer niet eens meer in. Stel je voor dat het niet zou lukken… Dat schrijf ik ook in het boek en ik hoop daarmee dat het mensen geruststelt. Iedere schrijver heeft met die angst te maken. Je creëert iets uit het niets. ‘Als het maar weer lukt.’”
Iedereen schrijft tegenwoordig een boek. De bekendste vloggers, presentatoren, sporters… ze hebben duizenden volgers en tóch willen ze een boek in de kast met hun naam er op. Offline. Wat is er zo magisch aan een boek?
“Ja, grappig hè. Het schijnt kennelijk toch hoog in aanzien te staan. In de ogen van veel mensen is het kunst. Het is tegenwoordig ook makkelijker dankzij het zelf kunnen uitgeven. Schrijven kan ook therapeutisch werken. Ieder mens heeft een verhaal dat het waard is om op te schrijven. De kunst is wel dat het mooi wordt opgeschreven. Het boek Boven is het stil van Gerbrand Bakker is daar een goed voorbeeld van; er gebeurt heel weinig in het verhaal, maar het is knap verteld.”
Je bent een geworden met het schrijven, jij bent schrijfster en schrijfsters willen jou zijn. Wat doet het schrijven voor je? ‘Het verveelt nooit. Er is niets in mijn leven waar ik zo blij van wordt als van schrijven. Het geeft me zoveel energie. Het sleept me door alle moeilijke dingen in mijn leven heen. Maar het is ook niet altijd makkelijk. Inmiddels schrijf ik zo lang dat ik het vertrouwen wel heb dat, wanneer het even niet lukt, het wel weer terugkomt. Maar vroeger had ik dat vertrouwen ook nog niet. Sommige schrijvers krijgen dat vertrouwen overigens nooit. Reve stak altijd een kaarsje op…”
Staat een verhaal bij jou vaak in een keer? ‘Oh welnee, ik heb zelfs een verhaal dat is zelf zo ongelooflijk mooi vond maar waar niemand iets in zag, heel frustrerend. Het verhaal moest verteld worden en ik kon niet begrijpen dat niemand er net zo enthousiast van was als ik. Ik heb het toen noodgedwongen los moeten laten omdat er ook brood op de plank moet komen, nietwaar? Jaren later heb ik het verhaal weer opgepakt en geschreven, in een keer. Toen was de tijd er pas rijp voor, dat heb ik wel geleerd.’
Je bent heel maatschappelijk geëngageerd: welke boodschap moet er altijd in je boek zitten? ‘Weet je wat het is? Ik ben veel met jonge mensen en dan hoor ik nog al eens iets wat me echt raakt. Cyberpesten, discriminatie, faalangst of over andere dingen die me raken. Uit onmacht begin ik dan een boek te schrijven, dit verhaal en deze boodschap moet verteld worden. Ik geloof als iets je zo bezig houdt en zo raakt, dat je dan de geloofwaardig overkomt.
Hoeveel versies heb je nodig om tot het boek te komen dat je voor ogen hebt?
“Dat verschilt heel erg. Sommige boeken schrijven zichzelf. Maar voor bijvoorbeeld het tweede deel van Juf Braaksel ben ik verschillende keren opnieuw begonnen. Elles leest altijd mee en kan heel streng zijn. ‘Nee, dit is niks.’ Maar dat is wel heel goed. Zo iemand heb je nodig. Iemand die objectief en zonder emotie naar jouw tekst kan kijken.”
De vijf gouden schrijftips van bestsellerschrijfster Carry Slee!
1 Niet storen a.u.b.
Schrijven begint met een goede werkplek waar je niet wordt gestoord. ,,Toen ik met schrijven begon, woonden mijn vrouw Elles en ik met onze twee kinderen in een vakantiehuisje’’, vertelt Slee, die in 1989 debuteerde met Rik en Roosje. ,,Ik timmerde op onze slaapkamer een werkblad aan de muur. Het was gehorig, dus ik deed oordoppen in en werkte vooral als de kinderen op school zaten. Hoe klein ook, het was míjn schrijfplekje, met mijn spullen: een pak printpapier, een paar boeken die me inspireerden – van Guus Kuijer en Roald Dahl – en mijn schrijfpen.’’
Nog altijd schrijft ze de eerste versie met de hand op printpapier. ,,Pas als het boek af is, tik ik het over in de computer. Dertig jaar geleden begon ik met een vulpen, nu gebruik ik een fineliner. Het uiterlijk van de pen vind ik niet zo belangrijk, als hij maar lekker glad over het papier glijdt en mooi dik schrijft. Mijn speciale pen gebruik ik alleen voor schrijven en signeren, die leen ik aan niemand uit. Zulke rituelen zijn belangrijk.’’
2 Probeer je in te leven in een vreemde Goed leren schrijven is vooral veel oefenen en uitproberen. ,,Oefen jezelf bijvoorbeeld in inleven. Dat kun je doen door je van alles af te vragen bij iemand die in het park op een bankje zit. Wat voor werk zou hij doen? Is hij getrouwd? Is hij verlegen of eenzaam? Zo doe ik dat ook van tevoren met mijn hoofdpersonen en bijfiguren. Dan krijgt iemand een karakter en zie ik de persoon voor me.
Bij mijn debuut Rik en Roosje moest ik dat allemaal nog leren. Mijn redacteur vertelde me dat Rik en Roosje een eigen karakter moesten hebben. Zo werden het personen in plaats van poppetjes op papier.”
3 Houd je oren en ogen altijd open
Alles wat je om je heen ziet en hoort kan je voeden met ideeën, zegt Slee. ,,Ik laat me inspireren door verhalen die ik van anderen hoor, of door wat ik lees in de krant of op het journaal zie. Houd dus je oren en ogen open. Zo kom je op onderwerpen die je hart raken, die je bezighouden. Ik las eens in de rubriek Achterwerk van de VPRO Gids over een meisje dat zelfmoord had gepleegd omdat ze gepest werd. Dat vond ik shockerend en dat bleef me bezighouden. Hier moet ik een boek over maken, dacht ik. Zo ontstond in 1996 Spijt!.’’
4 Gebruik de juiste ingrediënten
Schrijven heeft wel iets weg van koken; je moet er de juiste ingrediënten voor gebruiken. Cliffhangers bijvoorbeeld. Slee leerde wat dat betreft veel van films. ,,Een boek met cliffhangers, die de spanning en vaart erin houden, leest lekker. Voor jongeren zeker, maar ook voor volwassenen. Ik hou er zelf ook van. Je moet ervoor zorgen dat het boek blijft trekken. Vroeger las ik mijn verhalen altijd voor aan mijn kinderen. Onze jongste dochter hield niet zo van lezen. Zij stond meteen weer op als het haar niet genoeg boeide. Dan wist ik genoeg.’’ Van wat we weggooien leren we het meest. Verlies je zelfvertrouwen niet.
5 Bedenk: falen is niet erg
Voor schrijven is moed nodig, weet Slee. Iedere schrijver wordt weleens gekweld door vragen als: wat zal mijn familie of geliefde zeggen als ik dit schrijf? Misschien schrik je van heftige beelden die uit je onderbewustzijn opborrelen, of ben je bang om iemand te kwetsen.
Soms moet je ook de moed opbrengen aan jezelf toe te geven dat je schrijfsels niet goed zijn. Slee: ,,Je manuscript weggooien is eng, dus je wílt vaak dat je werk goed is, terwijl je vanbinnen wel voelt dat dat niet zo is. Wees niet te snel tevreden. Ik heb weleens een heel boek weggegooid. Kwade dagen heette het. Het ging over mijn jeugd en ik vond het zelf heel mooi. Maar mijn uitgever noemde het een draak van een boek. Daar was ik boos over, maar ze had gelijk. Bij Spijt! moest ik ook opnieuw beginnen.
Nachten lag ik wakker, omdat het maar niet werkte. Toen besefte ik dat ik de verkeerde hoofdpersoon had gekozen. Van wat we weggooien leren we het meest. Verlies je zelfvertrouwen niet. Je wordt nou eenmaal ook niet zomaar een goede timmerman.’’
‘Durf te schrijven!’ van Carry Slee is verschenen bij Overamstel Uitgevers (€16,99).
Hét boek vol tips & tricks van de bekendste kinderboekenschrijfster van Nederland!
‘Carry, ik wil schrijver worden, kun jij me helpen?’
Deze vraag wordt ontzettend vaak aan Carry gesteld. Nu komt ze met het antwoord: in Durf te schrijven! deelt ze al haar schijfgeheimen met jou. Hoe je inspiratie krijgt en jezelf ertoe zet om nu écht de pen op te pakken. Hoe je ervoor zorgt dat jouw verhaal een pakkend begin heeft en dat je personages gaan leven. Hoe je het plot van jouw boek zo spannend, ontroerend of interessant maakt, dat niemand meer kan stoppen met lezen.
Met aansprekende opdrachten en grappige anekdotes over haar eigen schrijfervaringen loodst Carry je door het schrijfproces heen. In een toegankelijke stijl laat ze je zien dat er niets zo heerlijk is als schrijven. Aan de slag, durf te schrijven!
De fineliner waar Carry mee schrijft:
Mooie pen om jezelf cadeau te geven:
Een super pen om inspiratie mee te krijgen:
Op je werk, bij het schrijven of gewoon in je tas – als het je even aan inspiratie ontbreekt dan open je het dopje en ruik je aan de heerlijke etherische olie! Je kunt de jewel stick ook zelf vullen met je favoriete parfum Handig! Heb je altijd je lievelingsgeurtje bij je!
Het mooiste papier om je verhaal op te schrijven:
Bestseller notitieboekje, dit notitieboekje schrijft zo fijn!
Ben jij ook gek op handige notitieboekjes? Ingedeeld in hoofdstukken, zodat je overzichtelijk alles kunt opschrijven. En deze van Moleskine zijn helemaal leuk en met makkelijk uitscheurbare to-do lijstjes achterin het notitieboekje – zo kun je je ideeën nog beter organiseren!
Hier heb je altijd van gedroomd! Iedere boekenverslinder, leesfanaat, biepfan, lettervreter en literatuurliefhebber en #boekenfreak: deze is voor jou! Voor iedere lezer is dit het ultieme cadeau want je kunt precies documenteren en opschrijven wat jij bijzonder vindt en niet wilt vergeten.
Schrijf je liever alleen voor jezelf?
Dit schattige dagboek is echt een cadeautje! Vergrendeld met een slotje kun je hier al je geheimen of ideeën in kwijt. Illustratie is van Elise Hurst, een meisje met vlinders, echt zo mooi!
Dagboek met slotje en vlinders – Elise Hurst.
Voor de echte journalisten: Moleskine Reporter Notebook Ruled Large
Voor je ideeën onderweg of de echte journalisten:
Moleskine Reporter Notebook Ruled Large
Voor het Harry Potter gevoel:
Is een prachtige boekenkast ook jouw droom? Alles netjes georganiseerd en keurig in de kast? En houd je van die oude Engelse Harry Potter sferen? Dan zijn deze file labels old library helemaal voor jou!
Verpakt in 7 stuks, op A4 formaat, te gek om op je saaie mappen te plakken en alles netjes te organiseren. Kun je alles in een oogopslag terug vinden – wel zo makkelijk.
Hou vol! Verzamelmap voor om al je inspiratie te bundelen!
Om al jouw leuke spulletjes, beeldmateriaal, artikelen, interieur styling of moodboard inspiratie te verzamelen – dat doe je voortaan zo.
Deel dit artikel: